EBOLA Virüsü Nedir?

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ NEDİR?

EHA ağır,sıklıkla ölümle seyreden insanlarda ve primatlarda ( Maymun ve Şempanzeler ) görülen ve 1976 dan beri bilinen bir hastalıktır. Kongo'daki bir nehire hitaben Ebola adı verilmiştir. Filavoviridae ailesinden bir RNA virüsüdür. 4 türünden 3 ü tanımlanmıştır: (İnsanlarda hastalık yapanlar) Ebola - Zaire , Ebola - Sudan ve Ebola - Ivory Coast. Dördüncüsü Ebola - Reston primatlarda hastalık yapar.

TABİATTAKİ YERİ

Bilinmiyor. Delillerin gösterdiğine göre Afrika özellikli bir hayvan kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Ebola -Reston virüsü bir çeşit enfekte maymundan izole edilmiştir, bu virüs İtalya ve Amerika ya Filipinlerden gelmiştir. Bu virüs Kuzey Amerika gibi diğer ülkelerde bilinmemektedir.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ NEREDE OLUŞUR ?

Kongo'da, Gabon da, Ivory Coast, Sudan ve Uganda'dadır. Serolojik olarak hastalığı taşıdığı bilinen ama hasta olmayan bir kişi Liberya'dan bildirilmiştir. İngiltere'de de iğne batması sonucu bir Laboratuar çalışanı hastalığa yakalanmıştır.Amerika da insanın hastalanması hakkında herhangi bir bildirim olmamıştır. Amerika ve İtalya 'da Ebola - Reston virüsü maymunlarda ölüm ve ciddi hastalığı yol açmıştır. Bu salgın esnasında birkaç araştırmacı virüsle enfekte olmuş fakat hastalanmamışlardır. EHA sporadik salgınlar şeklinde görülüyor. Genellikle medical malzemeler ile yayılıyor, muhtemelen tek vakalar da olmasına rağmen tanı konulamamaktadır.

EBOLA VİRÜSÜ NASIL YAYILIR ?

İnsanların Ebola virüsüyle hastalanması sporadiktir. İnsanlar virüsü taşımazlar.

Doğal rezervuarını bilemediğimiz için hastalığın insanlarda nasıl salgın yaptığını da bilemiyoruz. Yine de ilk hastanın enfekte hayvan ile kontaminasyon sonucu hastalandığı zannedilmektedir. Bir kez birisi hastalandığı zaman, virüsü birkaç değişik yol ile diğerlerine bulaştırabilir, İnsanlar enfekte kişinin kanı veya sekresyonu ile direk kontaminasyon sonucu virüsü alabililer. Aile veya arkadaşları arasındaki yakınlık, beslenme, uğraşlar veya diğer sebepler ile virüs arkadaşlar ve aileler arasında sıklıkla yayılır. İnsanlar ayrıca enfekte sekresyon ile kontamine olmuş, iğne gibi bazı objelerle kontaminasyon sonucu da virüse maruz kalabilirler. EHA salgını ile nazokomial geçiş sıklıkla bağdaştırılmıştır. Bu, yukarıda tanımlanan iki yolu da içerir, fakat hastane veya kliniklerdeki medical setlerle yayılımı tanımlar. Afrika da genelde hastalar maskesiz galoşsuz ve eldivensiz bakılmaktadır. Ayrıca tek kullanımlık olmayan şırınga veya enjektörlerin steril edilmeden sadece suyla yıkanıp tekrar tekrar kullanımı ile bir çok kişi enfekte olabilir. Virginia da havayoluyla maymundan maymuna Ebola - Reston virüsü geçişi olmuştur. Fakat hastane veya ev sakinlerinde bu tip bir geçiş tanımlanmamaktadır.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ NİN SEMPTOMLARI

EHA nın tüm hastalardaki semptom ve bulguları aynı olmamaktadır. Bildirilen vakalar da görülen semptomların sıklığını göre aşağıdaki tabloda semptomlar belirtilmiştir.

Zaman Aralığı Ebola Hastalarının Çoğunda görülen Semptomlar

Bazı Ebola Hatsalarında görülen semptomlar 

Virüsle Enfekte olduktan sonraki birkaç gün içinde Yüksek Ateş, Başağrısı Kas Ağrısı, Mide Ağrısı.Güçsüzlük, Diare  Boğazda acıma hissi, hıçkırık, raş, gözde kaşıntı ve kızarıklık, kan kusma, kanlı diare       

Virüsle Enfekte olduktan sonraki birkaç hafta içinde  Göğüs ağrısı , şok ve ölüm  Körlük,kanama 

Araştırmacılar niçin bazı insanların iyileştiğini niçin diğerlerinin iyileşmediğini anlayamamışlardır. Bununla beraber ölüm anında belirgin immun yanıtın olmadığı hastaların genellikle öldüğü bilinmektedir.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ KLİNİK OLARAK NASIL TANINIR ?

Enfekte olduktan sonraki birkaç gün içinde kırmızı ve kaşıntılı göz, ciltte raş gibi virüse non spesifik olan belirtiler sebebi ile tanı koymak güçtür. Eğer yukarıdaki tabloda belirtilen semptomlar grubu ile birlikte Ebola virüs şüphesi varsa Laboratuar testlerinin hızla yapılması gerekir. Bu testler malarya için kan yayılması ve kültürünü içerir. Eğer hastada kanlı ishal varsa gaita kültürünün de yapılması gerekir.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ İÇİN KULLANILAN LABORATUAR TESTLERİ

ELISA, IgG ELISA, PCR ve Virüs İzolasyonu testleri semptomların başlangıcındaki birkaç gün içinde tanı için kullanılabilir. Daha sonraki dönemde veya iyileşmeden sonrası için IgM ve IgG antikor testleri kullanılabilir. Ayrıca ölmüş insanlarda sırasıyla ; İmmunohistocemistry, virus izolasyonu, PCR kullanılabilir.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR ?

EHA için standart tedavi yoktur. Günümüzde destek tedavisi yapılmaktadır. Sıvı - Elektrolit takibi oksijen takibi, kan basıncı takibi ve sekonder enfeksiyonlar için tedavi. Kikwit salgını esnasında sekiz hastaya EHA 'lı iyileşmiş kişilerin kanı verilmiştir, bunlardan 7 si yaşamıştır.Çalışma grubunun küçük olması sebebiyle tedavinin etkinliği halen bilinmemektedir.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ NASIL ÖNLENİR ?

Afrika da EHA önleminin bir çok zorluğu vardır. Ebola virüsünün doğal rezervuarlarının lokasyonu ve kimliğinin bilinmemesi sebebiyle önlem metodları birkaç tanedir.

Hastalık varlığında, sosyal ve ekonomik şartlar epideminin yayılmasını sağlar bu sebeple halk sağlığı ile uğraşanlarının EHA vakalarını bir görüşte tanıması gerekmektedir. Ayrıca sağlık çalışanlarının diagnostik test imkanlarına sahip olması , vakaların izolasyonunu sağlayacak pratiğe ve sağlık çalışanlarının kendilerini koruma imkanlarına sahip olması gerekmektedir. Enfeksiyon kontrol önlemleri ; eldiven, özel koruyucu gözlük, maskı da içeren baştan aşağı giyilen özel koruyucu kıyafet giymeyi, Ebola hastalarının korunmasız kişilerle kontamine olmasından korunmayı ve tam sterilzasyon tekniği imkanlarını içerir. Tüm bu tekniklerin amacı; herhangi bir hastanın kan veya sekresyonlarıyla herhangi bir kişinin temasından kaçınmayı sağlamaktır. EHA lı bir hasta ölürse ölmüş kişinin cesedi ile direk kontaminasyondan korunmak oldukça önemlidir.

CDC sağlık çalışanlarının ihtiyaçlarını karşılayacak araçları hazırlamıştır. CDC WHO ile birlikte Afrika Sağlık Setindeki Viral Hemorojik Enfeksiyon Kontrolü başlığı altında hastanelere yönelik pratik kuralları geliştirmiştir. Bu, lokal olarak mümkün olan imkanları kullanarak Ebola gibi Viral Hemorajik Ateşin tanındığında sağlık açısından yapılması gereken prosedürleri ve hastane kaynaklı geçişlerin önlenmesi hususlarını tarif eder.Bir benzer test olarak Ebola şüphesi ile ölmüş olan vakalardan küçük deri örneklerinin alınarak retrospektif olarak tanınması metodunu geliştirmiştir.

EBOLA HEMOROJİK ATEŞİ'NDEKİ KONTROL VE ÖNLEMLERİNDEKİ DİĞER MÜCADELERLER

Bilimadamları ve araştırmacılar ; hastalığın etkenini ve Ebola virüsünün ekolojik olarak araştırılması ve hastalığın erken tanısı için ilave tanı metotları geliştirmektedirler.Ayrıca araştırmacıların diğer bir hedefi ; hastalığın insidansını tespit için şüpheli olanların moniterize edilebilmesidir. Gelecekteki salgınların efektif olarak önlenebilmesi için virüsün yayılım yolu ve rezervuarları hakkında daha fazla bilginin mutlaka edinilmesi gerekmektedir.